Mistrzowie: Costa Gavras
Przedział morderców / Compartiment tueurs / The Sleeping Car Murder
Francja 1965, 95’
Pierwszy poważny film Gavrasa, dreszczowiec spod znaku „Morderstwa w Orient Expresie” Agaty Christie. Kiedy w pociągu dochodzi do morderstwa, policja rozpoczyna śledztwo. W niewyjaśnionych okolicznościach giną jednak kolejni podróżni. W tytułowym „Przedziale morderców” nic jednak nie wskazuje na związek między morderstwami… Jak zakończy się śledztwo?
Z
Francja, Algieria 1968, 127’
Ten nakręcony w gorącym roku 1968 obraz wciąż fascynuje. I wciąż przeraża, bo choć akcja dzieje się w bliżej nieokreślonym miejscu na południu Europy, fabuła oparta została na autentycznej historii. To ponadczasowa przypowieść o mechanizmach korupcyjnych i moralności: gdy tytułowy Z (w tej roli niezapomniany Yves Montand) uwikłany zostanie w polityczną grę, to niczym w szekspirowskim dramacie historia potoczy się niezależnie od niego. Film nie bez powodu nagrodzono dwoma Oskarami, a niezapomniana, tętniąca ścieżka dźwiękowa porusza do dziś.
Stan oblężenia / État de siège / State of siege
Francja, Włochy, RFN 1973, 120’
Ponownie oparta na faktach polityczna gra i ponownie Yves Montand. W Urugwaju policja odnajduje zwłoki amerykańskiego obywatela, uprowadzonego przez lewicową organizację konspiracyjną „Tupamaros”. Szybko okazuje się, że mężczyzna nie był kimś przypadkowym, a jego wpływ na losy kraju miał być niewyobrażalny…
Zaginiony / Desaparecido / Missing
USA 1982, 122’
Gdy w niewyjaśnionych znika w Chile młody, amerykański pisarz, na poszukiwania wyrusza jego ojciec. Jako konserwatysta i patriota stara się uszanować reguły polityki zagranicznej USA i nienarażać obcemu rządowi, ale wszystkie się zmienia, gdy odkrywa, że jego poszukiwania nikomu nie są na rękę. Oskar oraz podwójna Złota Palma dla duetu Gavras-Lemmon mówią same za siebie.
Pozytywka / Music Box
USA 1989, 122’
W tym nagrodzonym Złotym Niedźwiedziem dramacie sądowym Gavras porusza niezwykle newralgiczny temat II Wojny Światowej. Przed amerykański sąd wezwany jest żyjący od wielu lat w USA obywatel Węgier. Gdy zostaje oskarżony o kolaborację z hitlerowcami, jego obrony podejmuje się młoda, wzięta prawniczka. Sprawę mocno komplikuje fakt, że jest… jego córką.
Mała apokalipsa / La Petite Apocalypse
Francja, Polska, Włochy 1993, 110’
W tym współprodukowanym m.in. przez Polskę filmie Gavras balansuje na granicy dramatu i… czarnej komedii. W wyniku zabawnego zbiegu okoliczności dwoje bohaterów, przekonanych o samobójstwie przyjaciela — Stanisława, postanawia zbić na jego śmierci majątek. Okazuje się jednak, że denat ma się całkiem dobrze. W filmie wystąpili m.in. Beata Tyszkiewicz, Kazimierz Kaczor i Anna Romanowska.
