Tajemnicze i eksperymentalne — takie jest kino Litwy, które stanie się bohaterem specjalnej panoramy przygotowanej na Tofifest wspólnie z Vilnius Film Festival — „Kino Pavarsaris”. Pasmo Nowego Kina Litewskiego zaprezentowane zostanie w najbardziej progresywnej sekcji toruńskiego festiwalu — Forward!, aby podkreślić wyjątkowość, tej wciąż mało znanej w Europie kinematografii.
Litwini — bliscy, ale jednocześnie tak odlegli. Mimo, że jesteśmy sąsiadami niewiele wiemy o ich kinie. Dzięki nawiązaniu współpracy z Vilnius Film Festival „Kino Pavarsaris” w Toruniu będziemy mieli wyjątkową okazję by poznać najnowsze trendy w młodym filmie litewskim. Zobaczymy je w paśmie FOWARD! — esencji odwagi i bezpretensjonalności. Obejmująca kilkanaście najnowszych pełno i krótkometrażowych filmów panorama zostanie pokazana w tej sekcji, by zwrócić szczególną uwagę na iskrzącą się różnorodnością metodę opowiadania o naszym współczesnym świecie w kinie litewskim.
„Współczesne litewskie kino fabularne staje się głównie kinem eksperymentalnym. Młodzi twórcy traktują obraz jako ekspresywne i intensywne wyobrażenie indywidualne, pod którym pulsuje ledwie dostrzegalna fabuła” — piszą o kinie litewskim krytycy z tego kraju. Podkreślają też wyraźną dbałość o wartości estetyczne, z jaką podchodzą do każdego poszczególnego kadru litewscy filmowcy dzięki czemu „nabiera on autonomicznego znaczenia, niezależnie od opowiadanej historii”. Dzięki temu wysmakowanemu artyzmowi filmy litewskie są szczególnie chętnie zapraszane na festiwale filmowe. Programerzy Vilnius FF wybrali dla Tofifest najbardziej charakterystyczne przykłady nowego, głównie debiutanckiego kina.
W panoramie nie mogło zabraknąć najsławniejszego obecnie reżysera litewskiego Šarūnasa Bartasa. Jego „Eastern Drift” to historia miłości litewskiego gangstera i rosyjskiej prostytutki na tle mafijnych rozgrywek w Moskwie. Film otrzymał nagrodę Srebrnego Żurawia oraz grand Prix na FF Black Nights w Tallinie. Jak podkreśla krytyka, dzieła Bartasa to obrazy wymagające skupienia, ale widzowie, którzy poddadzą się ich poetyckiemu urokowi, zyskają niezapomniane przeżycia. Bartas należy do tej grupy filmowców, którzy szczególnie chętnie dokumentują życie ludzi i społeczeństw z krajów po upadku ZSRR. Podobnie jak Aleksander Sokurow czy węgierski reżyser Bela Tarr, dotyka najtrudniejszych uczuć, mówi o ludziach, którzy nie potrafią uwolnić się od przeszłości ani spojrzeć w przyszłość. Filmy Bartasa charakteryzuje wyrafinowana estetyka — dzięki usunięciu w cień dialogów, skupia się on niemal wyłącznie na twarzach, gestach i pejzażach, tworząc kino minimalistyczne i nabierające charakteru uniwersalistycznego.
Klimat podróży w głębiny ludzkiego ego, tak charakterystyczny dla litewskiego filmu znajdziemy w „Kolekcionierė / The Collectress“ Kristiny Buožytė. To opowieść o dziewczynie, która po wypadku traci umiejętność odczuwania ludzkich emocji. Okrywa, że wracają, gdy ogląda siebie za pośrednictwem kamery na ekranie monitora. „Kolekcjonerka” zdobyła Srebrnego Żurawia, nagrodę kinematografii litewskiej w kategorii Najlepszego Filmu Pełnometrażowego oraz nagrodę za reżyserię na rosyjskim FF Kinoshock. Obraz brał udział w ponad 30. międzynarodowych festiwalach filmowych.
Najbliższy duchowi Tofifest, zwanego niepokornym i zbuntowanym festiwalem jest na pewno reżyserski debiut Sauliusa Drunga „Anarchy in Žirmūnai“. Anarchistyczne kino, które przeplata wątki młodzieńczego buntu, homoseksualnego uczucia dwóch dziewczyn i poszukiwania swojego miejsca w na ziemi. Film prezentowany jest w tym roku w oficjalnej selekcji prestiżowego Moscow FF. Scenariusz „Anarchy in Žirmūnai“otrzymał New Talent Award w Cannes w 2007 roku, a sam film dostał nagrode za Najlepszy Debiut Roku Litewskiego Ministerstwa Kultury.
Zaskakujący dla polskiego widza charakter ma „Nuodėmės užkalbėjimas / Whisper of Sin” doświadczonego Algimantasa Puipa. Film, którego analogii można by szukać w mrocznych klimatach „Szamanki” Żuławskiego, oparty jest na obrazoburczej, bestsellerowej powieści Jurgi Ivanauskaite. W tym mistycznym dramacie psychologicznym, nie brakuje mocny scen erotycznych oraz obrzędów magicznych.
Wśród filmów pełnometrażowych zobaczymy też „Duburys / Vortex” Gytisa Lukšasa, „Keturi žingsniai / Four Steps” Audriusa Stonysa i „Traukinys stovi penkias minutes / Train stops for five minutes” Giedrė Beinoriūtė.
Bardzo ciekawie zapowiada się, pełna debiutów, sekcja krótkometrażowa. Zobaczymy w niej „Kai ji vaikšto šalia / When she walk near me” będącą żartobliwą przypowieścią o starzeniu się, samotności i śmierci, „2h_Dvi valandos / 2h_Two Hours” Ramunė Čekuolytė o miłości pewnej Gruzinki i Litwina, „Nevykęs scenarijus / Failed scenario” duetu Kristina Sereikaitė — Linas Mikuta o kelnerce z podrzędnego baru, która znajduje wypchany portfel oraz wiele innych.
Prócz nich przegląd shortów obejmie: „Nesiseka šiendien / Not Lucky Today” Dovilė Šarutytė, „Pravalas / Misunderstanding” Ričardasa Marcinkusa, „Trečiadieniais / On Wednesdays” Ieva Javaitytė, „3 minutės” Jurga Naraškevičiūtė, „Paukštelis / Birdy” Narvydas Naujalis, „Pažaiskime / Let’s Play” Andriejus Kazlauskas, „Senelis / Grandpa” Andrius Paškevičius, „Svetimkūnis / Foreign Mind” Martynas Petrošius i „Tai ne pie obuolį / This is not about an apple” Tomas Vilys.