X  Używamy plików cookie i podobnych technologii w celach statystycznych. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że będą one umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia.  Dowiedz się więcej. 

Projekt SzaZaZe

SzaZaZe — czyli Szamburski, Zakrocki, Zemler – to muzycy związani z warszawską sceną niezależną Lado Abc. W ramach interdyscyplinarnych spotkań artystycznych SzaZa ZapraSza — w których muzyka łączy się z tańcem, obrazem, z literaturą i słuchowiskiem — trio opracowało oryginalną ścieżkę dźwiękową do niezwykłych filmów Stefana i Franciszki Themersonów.

Dźwięki perkusji, klarnetów, mandoliny, skrzypiec oraz mbiry w sugestywnych i wysmakowanych produkcjach tworzonych na żywo — uzupełniają, dopowiadają i aktywnie komentują dzieła filmowe. Wieczór z zespołem SzaZaZe — podzielony jest na trzy części, w których prezentujemy miniaturę solową w wykonaniu Huberta Zemlera na perkusję i instrumenty perkusyjne, koncert tria Szamburski/Zakrocki/Zemler oraz pokaz filmów eksperymentalnych małżeństwa Themersonów z muzyką tria wykonywaną na żywo.

Stefan i Franciszka Themersonowie byli awangardowymi artystami. To im zawdzięczamy m.in. Przygodę człowieka poczciwego czy manifest wolności twórczej i intelektualnej niezależności.

W latach 1930–1937 Stefan Themerson wraz z żoną Franciszką zrealizował, przy użyciu nowatorskich technik, pięć filmów awangardowych (m.in. Aptekę i Przygodę człowieka poczciwego — ten ostatni zachował się, w przeciwieństwie do pozostałych przedwojennych realizacji), które uważane są za kamień milowy w historii polskiego kina eksperymentalnego i awangardowego. Filmy te tworzone były głownie za pomocą oryginalnego urządzenia, umożliwiającego fotografowanie klatka po klatce przedmiotów umieszczanych na przezroczystej kalce. Themersonowie redagowali też czasopismo f.a., poświęcone filmowi artystycznemu.

W latach 30., posługując się prostą aparaturą i zorganizowanym we własnym mieszkaniu zapleczem technicznym, nakręcili kilka filmów eksperymentalnych, które do dziś mają swoje miejsce w historii awangardowego kina europejskiego obok dokonań takich twórców, jak: Hans Richter, Man Ray, Fernand Leger czy Luis Buñuel. Były to kolejno: Apteka, Europa, Drobiazg melodyjny, Zwarcie oraz Przygoda człowieka poczciwego. Dwa pierwsze, oparte na technice uruchomienia fotogramów, wyświetlane były wyłącznie na pokazach specjalnych, wywołując kontrowersyjne reakcje widzów i krytyki. Filmy te Themersonowie tworzyli za pomocą skonstruowanego przez siebie urządzenia pozwalającego na fotografowanie przedmiotów klatka po klatce. Metoda ta była rozwinięciem zabiegów stosowanych w fotogramach i pierwszych filmach surrealistycznych Mana Raya. Pomysł zrealizowanej w roku 1932 Europy narodził się pod wpływem lektury futurystycznego poematu Anatola Sterna, wydanego w roku 1929 w opracowaniu graficznym Mieczysława Szczuki i Teresy Żarnowerówny. Film ten miał być wizualnym ekwiwalentem przedstawionej w utworze Sterna katastroficznej wizji Europy zmierzającej ku własnej zagładzie. Do dziś zachowały się pojedyncze kadry, a także zrekonstruowany przez Piotra Zarębskiego film Europa II. Podobnie rekonstrukcji, przez amerykańskiego artystę Bruce'a Czeczewskiego, doczekał się zaginiony film Apteka. Drobiazg melodyjny i Zwarcie miały charakter reklamówek wyświetlanych jako dodatki podczas pokazów filmów fabularnych, a ich wysoki poziom artystyczny sprawił, że niektórzy krytycy poświęcali im w swoich wypowiedziach więcej uwagi aniżeli filmom właściwym. Do dziś filmy te są prezentowane na przeglądach kina awangardowego na całym świecie.

Filmografia Themersonów obejmuje:

Program 2012

Google Translate